Vandaag is het twee jaar geleden dat Boudewijn Büch op 53-jarige leeftijd overleed. In die twee jaar zijn er twee boeken over Büch verschenen. Boeken die Boudewijn Büch geen recht doen, vindt fotograaf en vriend Klaas Koppe.

Dit jaar verschenen twee boeken over Boudewijn Büch. Frans Mouws schreef Weg uit Wassenaar - een tocht door het leven van Boudewijn Büch, Rudie Kagie maakte Boudewijn Büch - verslag van een mystificatie. Fotograaf Klaas Koppe is niet blij met de boeken. Koppe heeft Büch goed gekend en hem gedurende de periode 1979-2002 veelvuldig gefotografeerd.

Weg uit Wassenaar is een persoonlijk boek , waarin Mouws verhaalt over zijn zoektocht naar Büch. Koppe was er daarom niet in geïnteresseerd. "Maar woedend ben ik over dat boek van Kagie. Plat, vol fouten en verdraaiingen. Kagie heeft maar één kant van Büch willen beschrijven. Hij heeft hem genadeloos gekruisigd. Pure lijkenpikkerij."

Koppe erkent dat Kagie geen echte biografie heeft geschreven. Maar als basis voor de beeldvorming rond Büch is dat boek wel schadelijk. "Kagie plakt Büch al op pagina 13 het etiket 'pseudologia fantastica' op. Hij brandmerkt hem dus meteen als een pathologische leugenaar. Als je dat in het begin van een boek al doet, dan kom je nooit meer van dat stempel af," zegt Koppe.

"Maar het ergste is dat ik schuldig ben aan het tot stand komen van dat boek. Kagie belde mij een paar maanden na de dood van Büch op. Hij wilde informatie voor een stuk dat hij voor Vrij Nederland over Büch ging schrijven. Dat artikel werd 15 maart 2003 geplaatst, bij het verschijnen van Büchs laatste roman Het geheim van Eberwein. Dat stuk was een aanzet tot een boek. Ik heb toen het idee gelanceerd bij Mai Spijkers van Prometheus een boek te maken van alle, veelal hilarische, verhalen van en over het leven van Büch, geïllustreerd met veel van mijn foto's. Mij stond een monument voor ogen vanuit vele gezichtspunten en zeker niet zonder de donkere kanten van Büch te belichten. Want Büch fantaseerde er behoorlijk op los. Mai vond het prima, Büch verkoopt tenslotte altijd. Daarna heb ik Rudie Kagie gevraagd. In het contract staat dan ook: 'De auteur zal in het werk als volgt worden aangeduid: Rudie Kagie en Klaas Koppe.' Voor mij was duidelijk dat we samen de research en de interviews zouden doen. Kagie zou schrijven, ik zou de foto's verzorgen. Inleverdatum 15 januari 2004."

Koppe regelde afspraken, maar Kagie reageerde nergens op. Volgens Koppe omdat hij half overspannen aan een boek over de SP werkte dat hij al had moeten inleveren. Tot hij Koppe in januari liet weten dat hij het boek verder alleen wilde maken. "Ondertussen had ik nog afspraken geregeld met antiquaar Eric Schneyderberg, met Gerrit Komrij en inzage voor Kagie verkregen in de correspondentie tussen Komrij en Büch, waarover Onno Blom een stuk schreef in Trouw van 2 maart. Kagie is niet bij Blom geweest, maar heeft het stuk van Blom zo sluw geknipt en geplakt in zijn boek verwerkt, dat men net niet van plagiaat kan spreken. De naam Onno Blom komt niet voor in het boek."

Op 3 maart 2004 onthulde Frans Mouws in Nieuwe Revu dat Boudewijn Büch nooit een zoon had gehad. Büch had altijd beweerd, en ook gezegd dat die zoon gestorven was. Büch schreef er De kleine blonde dood over. Mouws kwam op de proppen met de naam van de jongen op wie Büch zijn fabel baseerde. Koppe: "Toen ik signalen kreeg dat ex-vriendin Bernadette Gallis Kagie niet vertrouwde en daarom dat nieuws aan Mouws had gegund, was voor mij de maat vol. Ik heb het contract bij Spijkers opgezegd en hij zei toen: 'Maar je wist toch dat Kagie niet te vertrouwen is?' Nee, dat wist ik niet. Daarna heb ik Kagie meegedeeld dat ik niets meer met hem en het boek te maken wilde hebben en ik heb het voorschot op ons te verschijnen boek teruggestort. Er zijn daarom dan ook geen foto's van mij in Kagies boek opgenomen."

Koppe wordt toch vier keer in het boek genoemd. "Op pag. 163 heeft Kagie bewust een citaat van Büch in De Tijd over de eerste ontmoeting met Reve verdraaid om van Büch een leugenaar te maken: 'Büch gaf aan zijn reconstructie van het bliksembezoek (van Reve) een draai, die afweek van het ware verloop van de gebeurtenis.' Ik was erbij en Büch vertelt het verhaal precies zoals ik het ook heb beleefd. Kagie gaat hier leugens fantaseren."

Natuurlijk was Büch soms een etterbak en fantaseerde hij er lustig op los, erkent Koppe. "Maar iedereen had kunnen weten dat Büch schoolpleinverhalen vertelde. Bernadette Gallis verwijst in Nieuwe Revu naar een interview uit mei 1978 in Privé met de ouders van 'de kleine blonde' Coen Pronk en Marianne Verwey, waarin Boudewijn Iskander nog springlevend is! Maar dat heeft Kagie niet gelezen, want Kagie heeft geen onderzoek gedaan. In zijn boek zegt hij ook niet hoe hij Boudewijn Iskander heeft gevonden. Dat heb ik hem namelijk verteld nadat ik op eenvoudige wijze via Google de hele stamboom van Boudewijn Iskander had opgespoord."

Wat Koppe vooral ergert is dat Kagie de waarom-vraag niet heeft gesteld.

"Waarom fantaseerde Büch een kind dat hij dood liet gaan, een fantasie waarmee hij zichzelf het meest pijn heeft gedaan? Dan denk ik aan het verhaal van Patrick Buch, dat ook op pagina 13 van het Boek van Kagie staat: 'Hij had trouwens een operatieve ingreep achter de rug die het voor de rest van zijn leven onmogelijk maakte om een kind te verwekken.' Is dit het geheim van Boudewijn Büch? Over die ziektegeschiedenis staat bijna niets in Kagies boek. Büch zou daar zelf een boek over schrijven, De pijn. Het boek is nooit verschenen. Goed. Op pag. 45 van Kagies boek zegt Büchs eerste liefde Lucy Noordman: 'Onder zijn trui voelde ze een band van hard plastic, een blijvend ongemak, dat hij met zich meedroeg nadat hij een paar jaar eerder een buikvliesoperatie had ondergaan.' In een uitzending van Netwerk op 17 augustus 2004 zegt Bernadette Gallis dat zij nooit iets van een lichamelijk ongemak heeft gemerkt. Hoe zit dat? Op pag. 71 staat dat Büch in de tijd dat hij in de commune De bange duivel verbleef, op aanraden van zijn psychiater 'veel trilafon, tryptisol en andere middelen slikte'. Trilafon is toch een middel dat tegen depressies met psychotische kenmerken werkt en tryptizol is toch een sederend antipsychoticum? Was Büch toen psychotisch? Vragen, die Kagie niet wilde stellen. Zijn oordeel was al geveld: kruisigt hem."

Koppe wil graag antwoord op vragen.

"Hoe heeft de ontluikende puber Büch gereageerd op de mededeling dat hij geen kinderen kon verwekken en wist hij in een tijd waar niet over seksualiteit gepraat werd, wat dat inhield? Verklaart dat iets over zijn seksuele geaardheid?"

Klaas Koppe is op zijn website www.klaaskoppe.nl aan het bouwen aan zijn monument voor Boudewijn Büch. Het is de bedoeling dat al zijn Büch-foto's daarop verschijnen. Maar dat eerlijke boek over Boudewijn Büch, dat zou Koppe nog graag lezen. "Een boek waarin ook zijn genialiteit, zijn humor, zijn strijd om te overleven, en het feit dat hij eigenlijk niet volwassen wilde worden aan de orde moeten komen. Het wordt tijd dat er een echte biograaf aan het werk gaat. Dat monument móet er komen."

Copyright: Het Parool